Odpowiedzialność prawna w kontekście fundacji rodzinnej: aspekty cywilnoprawne i karnoprawne

Fundacja rodzinna ostatnimi czasy zyskuje na popularności. Z informacji udostępnianych w portalach informacyjnych wiadomo, że został złożony już pierwszy wniosek o zarejestrowanie fundacji. Nowa instytucja wprowadzić ma wiele uproszczeń prawnych wśród beneficjentów. W dzisiejszym artykule skupimy się na omówieniu niezwykle istotnego zagadnienia – odpowiedzialności cywilnoprawnej oraz karnej unormowanych w Ustawie z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej.

Jeżeli jesteś zainteresowany poradą prawną z zakresu fundacji rodzinnej, skontaktuj się z nami pod nr tel. +48 790 767 484.

Fundacja rodzinna odpowiedzialna za długi Fundatora?

Zacznijmy od początku. Ogólna zasada wyrażona w art. 8 Ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej stanowi wprost, że fundacja odpowiada solidarnie z fundatorem za jego zobowiązania powstałe przed jej ustanowieniem. Odpowiedzialności tej nie można wyłączyć względem wierzyciela bez jego zgody. Co istotne, Ustawodawca przewidział jeden wyjątek od tej zasady. Fundacja odpowiedzialna jest także za zobowiązania powstałe już po założeniu fundacji w odniesieniu do obowiązków alimentacyjnych fundatora. Dodatkowo uprawniony będzie miał możliwość złożenia pozwu przeciwko fundacji jeszcze przed ustaleniem bezskuteczności egzekucji z majątku fundatora.

Odpowiedzialność fundacji rodzinnej jest ograniczona do wartości mienia wniesionego przez fundatora według jego stanu w chwili założenia fundacji, przy uwzględnieniu cen obowiązujących w momencie zaspokajania wierzycieli. Co ciekawe, w opozycji do powyższych regulacji, wskazać należy na art. 16 ustawy, który to przepis wyłącza odpowiedzialność fundatora za zobowiązania fundacji.

Zakres odpowiedzialności członków organów fundacji rodzinnej

Kolejno, ustawa wprowadza także odpowiedzialność cywilnoprawną dla członków organów fundacji rodzinnej. Członek zarządu, rady nadzorczej oraz likwidator odpowiadają wobec fundacji rodzinnej za szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniem sprzecznym z prawem. lub postanowieniami statutu, chyba że nie ponoszą winy. Jeżeli szkodę wyrządziło kilka osób, odpowiadają oni solidarnie. Jednakże wyłączona zostanie odpowiedzialność od naruszenia obowiązku należytej staranności w sytuacji, kiedy dany członek organu wykaże, że działał w sposób lojalny wobec fundacji rodzinnej, w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które muszą być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny. Termin "lojalny wobec fundacji rodzinnej" jest pojęciem, które nie posiada definicji legalnej. Sformułowanie to jest nieostre i może być różnie interpretowane może być różnie interpretowane w zależności od kontekstu i sytuacji. Co do zasady można jednak wiązać powyższe z działaniem członka organu w zgodzie ze statutem, przepisami prawa, a także w najlepszym interesie fundacji i jej beneficjentów. Niemniej jednak dopiero praktyka orzecznicza wskaże nam właściwe pole do interpretacji tego sformułowania.

Nie tylko odpowiedzialność cywilna...

Komentowana ustawa wprowadza także przepis karny, określony w rozdziale 13 ustawy. Pierwszy ustęp art. 128 ustawy penalizuje działanie osoby będącą uprawnioną do prowadzenia spraw fundacji rodzinnej, która samodzielnie (lub łącznie z innymi osobami) nie wykonuje obowiązku informacyjnego fundacji wobec Krajowej Administracji Skarbowej. Sankcja za ten czyn to grzywna w wysokości od 240 stawek dziennych. Kolejno, tej samej karze będzie podlegała osoba, która utrudnia albo udaremnia wykonanie takiego obowiązku informacyjnego. Najwyższą sankcję ustawa przewiduje jednak za popełnienie czynu zabronionego, polegającego na podawaniu nieprawdziwych informacji wobec Krajowej Administracji Skarbowej. Wypełnienie znamion takiego występku może bowiem skutkować karą grzywny w minimalnym wymiarze od 360 stawek dziennych.

Podsumowując...

Wskazać należy, że ustawa przewiduje co do zasady solidarną odpowiedzialność fundacji za zobowiązania fundatora powstałe po założeniu fundacji oraz jednocześnie wyłącza odpowiedzialność fundatora względem fundacji rodzinnej. Członkowie organów fundacji, takich jak zarząd czy rada nadzorcza, ponoszą odpowiedzialność za swoje działania w związku z fundacją. W ramach tej odpowiedzialności, członkowie organów fundacji mają obowiązek działać zgodnie z prawem, statutem fundacji oraz w najlepszym interesie fundacji i jej beneficjentów, oraz wykazywać lojalność wobec fundacji. Ustawa wprowadziła również przepisy karne, zgodnie z którymi osoby odpowiedzialne za funkcjonowanie fundacji rodzinnej mogą być pociągnięte do odpowiedzialności karnej za uchybienia względem obowiązków informacyjnych wobec Krajowej Administracji Skarbowej. Celem wyeliminowania ryzyka pociągnięcia do odpowiedzialności osób działających w ramach fundacji, warto skorzystać z profesjonalnej pomocy wyspecjalizowanej kancelarii. Przede wszystkim istotne jest rzetelne i właściwe sporządzenie statutu fundacji. Poprzez odpowiednie uregulowanie kwestii związanych z zarządzaniem, działalnością i obowiązkami członków fundacji, statut może zapewnić pewne zabezpieczenie i minimalizować ryzyko ewentualnych konsekwencji prawnych.

Niniejszy wpis powstał w ramach współpracy Kancelarii Adwokackiej Lewcio & Marciniak w Warszawie i Kancelarii Adwokackiej Lewcio & Marciniak w Częstochowie z Fundacją Mecenat celem podnoszenia świadomości prawnej społeczeństwa i propagowaniu idei rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce.

Biuro rachunkowe, księgowość, ZUS, Kadry, adwokat Warszawa, adwokat Częstochowa, adwokat Tomaszów Mazowiecki, prawo, news & case study, kancelaria prawna, Adwokat Marcin Lewcio, Adwokat Jakub Marciniak, Lewcio & Marciniak Kancelaria Prawna, Kancelaria Mokotów, Kancelaria Wilanów, Kancelaria Ursynów, Kancelaria Śródmieście, Kancelaria Warszawa, prawnik Mokotów, artykuł prawny, porada prawna Warszawa, Fundacja rodzinna, rejestracja fundacji rodzinnej, biznes rodzinny, firma rodzinna, czym jest fundacja rodzinna, powstanie fundacji rodzinnej, skarbiec rodzinny, odpowiedzialność karna, fundator, fundacja rodzinna kancelaria, fundacja rodzinna adwokat, fundacja rodzinna prawo,