Praca zdalna i kontrola trzeźwości w kodeksie pracy od 2023 roku

Bieżący rok przyniesienie nam szereg zmian w obszarze przepisów prawa pracy. Zmiany te są ściśle związane ze wdrażaniem unijnej dyrektywy dotyczącej tzw. work-life balance, czyli dążenia do równowagi między pracą a czasem wolnym. Ustawa nowelizująca przepisy prawa pracy została podpisana przez Prezydenta Rzeczpospolitej w dniu 27 stycznia 2023 r. Najbardziej istotne zmiany dotyczą uregulowania pracy zdalnej oraz nadania uprawnienia pracodawcy do kontroli trzeźwości pracownika. Nowe przepisy wejdą w życie w następującym czasie od opublikowania w Dzienniku Ustaw: 2 miesiące w odniesieniu do pracy zdalnej oraz 2 tygodnie w przypadku kontroli trzeźwości.

Jeżeli jesteś zainteresowany sprawą z zakresu prawa pracy skontaktuj się a nami pod nr tel. +48 790 767 484.     

W znowelizowanym Kodeksie Pracy został wprowadzony odrębny rozdział dotyczący pracy zdalnej, który zastąpił dotychczasowe przepisy o telepracy. Co istotne, wprowadzona została legalna definicja pracy zdalnej, zgodnie z którą jest to praca, która:

[...] może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.

Pracować na odległość będziemy mogli w trybie stałym, hybrydowym i okazjonalnym. Uzgodnienie wykonywania pracy zdalnej przez pracownika może nastąpić przy zawieraniu umowy o pracę lub podczas zatrudnienia. Uzgodnienie to odbywać się będzie z inicjatywy pracodawcy (np. w wypadku wystąpienia epidemii, siły wyższej), tudzież na wniosek pracownika (pisemny lub w formie elektronicznej). W Ustawie wskazano, że pracodawca, co do zasady, nie może odmówić pracy zdalnej szczególnej grupie pracowników (np. pracownicy w ciąży). Odmowa może nastąpić jedynie w incydentalnych sytuacjach, gdy świadczenie pracy zdalnej będzie niemożliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy. Pracodawca ponosić będzie koszty bezpośrednio związane z wykonywaniem pracy zdalnej, takie jak koszty energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych. Co ciekawe nowelizacja wprowadza również świadczenie pracy zdalnej na wniosek pracownika „na żądanie”, w trybie  okazjonalnym, w wymiarze nie dłuższym, niż 24 dni w roku. Pracodawca nie będzie jednak związany takim wnioskiem jak w przypadku szczególnej kategorii osób, o których mowa powyżej.

Ponadto, Ustawa wprowadza obowiązek określenia przez pracodawcę zasad funkcjonowania pracy na odległość. Takie zasady określane są w porozumieniu między pracodawcą a organizacją (organizacjami) związkowymi lub jeżeli u danego pracodawcy nie funkcjonują takie organizacje – w regulaminie po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy.

Kolejnym novum wprowadzonym Ustawą jest uprawnienie pracodawcy do kontroli trzeźwości pracownika oraz na obecność w ich organizmach środków działających podobnie do alkoholu. Przepisy nowelizujące zakładają, że pracodawca będzie mógł przeprowadzić taką kontrolę, gdy jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób, lub ochrony mienia. Owa nietrzeźwość będzie mogła zostać stwierdzona w sytuacji uzasadnionego podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy „pod wpływem”, a także w wypadkach określonych w przepisach wewnątrzzakładowych. Pracodawca będzie mógł dokonać kontroli trzeźwości na własną rękę, jak również przy pomocy policji. W przypadku stwierdzenia nietrzeźwości pracownika – nie będzie on dopuszczony do pracy. Kontrowersyjna pozostaje kwestia kontroli trzeźwości pracownika świadczącego pracę zdalną, głównie z uwagi na wątpliwość, czy byłoby to niezbędne do zapewnienia ochrony życia (zdrowia) pracowników lub innych osób, lub ochrony mienia. Taki przypadek wydaje się jednak prawdopodobny, na przykład w sytuacji powierzenia określonego mienia pracownikowi na cele pracy zdalnej, zawierającego poufne dane osobowe pracowników.

Reasumując, nowelizację przepisów prawa pracy należy ocenić jako zasadną i potrzebną w perspektywie istnej rewolucji, jaką przyniosła nam pandemia COVID-19. Od początku wybuchu epidemii, pracodawcy musieli dostosować warunki pracy do otaczającej rzeczywistości, co przynosiło nie lada kłopot nie tylko natury organizacyjnej, lecz także natury prawnej. Dotychczasowe przepisy o telepracy nie były bowiem dostosowane do nowej kultury pracy, jaką jest praca zdalna. Nie inaczej jest w przypadku wprowadzonego uprawnienia pracodawcy do kontroli trzeźwości pracownika. Taka regulacja wydaje się niezbędna z uwagi na ochronę interesów przedsiębiorców oraz życia i zdrowia ludzkiego.

Niniejszy wpis powstał w ramach współpracy Kancelarii Adwokackiej Lewcio & Marciniak w Warszawie i Kancelarii Adwokackiej Lewcio & Marciniak w Częstochowie z Fundacją Mecenat celem podnoszenia świadomości prawnej społeczeństwa i propagowaniu idei rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce.

Biuro rachunkowe, księgowość, ZUS, Kadry, Restrukturyzacja, oddłużanie, adwokat Warszawa, adwokat Częstochowa, adwokat Tomaszów Mazowiecki, doradca restrukturyzacyjny, doradca restrukturyzacyjny Warszawa, doradca restrukturyzacyjny Częstochowa, doradca restrukturyzacyjny Tomaszów  Mazowiecki, prawo pracy, adwokat prawo pracy, praca zdalna, work life balance, zmiany w kodeksie pracy, kodeks pracy, nowelizacja kodeks pracy, zmiany praca zdalna, lewciomarciniak, prawa pracowników, prawo pracy Warszawa, prawo pracy Częstochowa,