Przedsiębiorco, kiedy masz obowiązek zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości?

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo Upadłościowe (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm.)  dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.

W jaki sposób ocenić, kiedy podstawa do ogłoszenia upadłości wystąpiła?

Odpowiedzi na to pytanie należy szukać w treści art. 10 PrUp w myśl którego, upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny. Przepis art. 11 PrUp stanowi, iż dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Wyrażenie „utracić zdolność” odnosi się do faktycznej zdolności płatniczej i co do zasady oznacza brak dostępnej gotówki zarówno w kasie, jak i na rachunkach bankowych, w wysokości pozwalającej na uregulowanie wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Innymi słowy, jest to faktyczny brak możliwości zapłaty długów, według racjonalnej i obiektywnej oceny, zarówno obecnie, jak i w najbliższej przyszłości. 

Stanowisko w tym zakresie przedstawił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 stycznia 2011 roku, sygn. akt V CSK 211/10, w którym Sąd wyjaśnił, iż „krótkotrwałe wstrzymanie płacenia długów wskutek przejściowych trudności nie jest podstawą ogłoszenia upadłości, gdyż o niewypłacalności w rozumieniu art. 11 ust. 1 PrUp można mówić dopiero wtedy, gdy dłużnik z braku środków przez dłuższy czas nie wykonuje przeważającej części swoich zobowiązań".

Na gruncie obecnego stanu prawnego zachowuje się aktualność poglądu, zgodnie z którym utrata zdolności do regulowania wymagalnych zobowiązań jako podstawa do ustalenia stanu niewypłacalności powinna być stwierdzona tylko w wypadku istnienia wielu zobowiązań. Utrata zdolności do uregulowania jednego zobowiązania nie spowoduje stanu niewypłacalności.

Zdolność do wykonywania zobowiązań powinna stać się przedmiotem wnikliwej analizy już z chwilą pierwszego opóźnienia w dokonywaniu płatności, spowodowanego brakiem środków płatniczych w dyspozycji przedsiębiorcy. Jeżeli istnieje realna perspektywa pozyskania tych środków w niedługim czasie, to można uznać, iż stan niewypłacalności jeszcze nie wystąpił. Wątpliwości co do tego, jak długo dłużnik może zwlekać z rozpoznaniem u siebie stanu utraty zdolności do regulowania zobowiązań, rozstrzyga art. 11 ust. 1a PrUp zgodnie z którym domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu tych zobowiązań przekracza trzy miesiące. Domniemanie to oczywiście może zostać obalone, przykładowo w sytuacji, gdy dłużnik stanie się niewypłacalny już
następnego dnia po wystąpieniu opóźnienia w spłacie zobowiązań. Taka sytuacja będzie miała miejsce wówczas, gdy przeciwko dłużnikowi uprawomocni się wyrok nakazujący zapłatę kwoty, która kilkukrotnie przewyższa wartość jego majątku. Wtedy to termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, wynosi 30 dni od pierwszego dnia w którym wystąpiło opóźnienie w spłacie zobowiązania.

Do sytuacji każdego dłużnika należy podejść indywidualnie, a ocena kiedy dłużnik stał się niewypłacalny, zależy jak widać od wielu czynników, które należy rozważyć.

Niniejszy artykuł odnosi się do obowiązku zgłoszenia w sądzie upadłości przez osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą, jeżeli interesuje Cię upadłość spółek prawa handlowego, zapraszamy do zapoznania się z publikacją „Kto i kiedy jest zobowiązany do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki prawa handlowego?”, którą znajdziesz na naszej stronie, bądź skontaktuj się z nami.