Preferowane formy prawne prowadzenia działalności przez artystów

      W polskim systemie prawnym twórcy, którzy chcą prowadzić działalność artystyczną i komercyjną, często stają przed koniecznością założenia działalności gospodarczej, która to stanowi oficjalne ramy prawne, które umożliwiają artystom legalne wykonywanie swojego zawodu oraz prowadzenie działalności zarobkowej.

         Ministerstwo Finansów jednoznacznie stwierdziło, iż przychody z majątkowych praw autorskich trzeba rozliczać w działalności gospodarczej. Tym samym artysta ma możliwość wyboru sposobu opodatkowania własnej firmy, na identycznych zasadach, jakie obowiązują innych przedsiębiorców. Ponadto, osoby, które w poprzednich latach rozliczały przychody z autorskich praw majątkowych poza firmą, nie są zobligowane do korygowania rocznych zeznań podatkowych, które zostały złożone wcześniej.

Dlaczego artyści muszą zakładać działalność gospodarczą?

Artyści, choć znani są ze swojej twórczości artystycznej, często muszą założyć działalność gospodarczą z uwagi na kilka kluczowych aspektów, tj.:

1. Zawieranie umów i wystawianie faktur - artyści często zawierają umowy z klientami, producentami, galeriami sztuki itp. Prowadzenie działalności gospodarczej ponadto umożliwia wystawianie faktur VAT. Z tego względu założenie działalności gospodarczej jest niezbędne.
2. Prawa autorskie i prawa majątkowe - wartościowe dzieła artystyczne są chronione prawem autorskim, a dochody z ich wykorzystania lub sprzedaży podlegają opodatkowaniu. Założenie działalności gospodarczej pozwala artystom efektywnie zarządzać swoimi prawami autorskimi oraz opodatkować uzyskiwane przychody.
3. Podatki i ubezpieczenia społeczne - prowadzenie działalności gospodarczej oznacza konieczność rozliczeń podatkowych, w tym podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) lub prawnych (CIT), podatku od towarów i usług (VAT) oraz płacenie składek na ubezpieczenie społeczne. To zapewnia artystom regularne zabezpieczenie socjalne.
4. Rozliczenia i księgowość  - osoby prowadzące działalność gospodarczą są zobowiązanie do prowadzenia odpowiedniej dokumentacji, w tym ksiąg rachunkowych,    i do regularnych rozliczeń z organami podatkowymi. To zapewnia zgodność z przepisami prawa oraz przejrzystość finansową.

             Jaka forma działalności jest najkorzystniejsza dla artystów?

           Wybór odpowiedniej formy prawnej dla działalności artystycznej zależy od wielu czynników, tj. rodzaj sztuki, zakres działalności, planowane przychody i osobiste preferencje artysty. Wśród nich najkorzystniej jest wspomnieć o takich, jak:

1. Jednoosobowa działalność gospodarcza – jest to najprostsza forma prowadzenia działalności, odpowiednia dla niezależnych artystów. Dochody z jednoosobowej działalności gospodarczej podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych w ramach PIT. Artysta rozlicza się według skali podatkowej i ma obowiązek płacić składki na ubezpieczenie społeczne.
2. Spółka cywilna – jeśli artyści chcą współpracować z innymi osobami nad tworzeniem dzieł artystycznych, mogą rozważyć założenie spółki cywilnej. Umowa spółki cywilnej jest elastyczna i pozwala na indywidualne regulacje dotyczące współpracy i podział zysków. Spółka cywilna nie jest ponadto podatnikiem podatku dochodowego. W przypadku zawiązania spółki cywilnej podatek dochodowy będzie płacić każdy ze wspólników oddzielnie od dochodu osiągniętego ze spółki. Wyjątek występuje w przypadku podatku od towarów i usług (VAT), tutaj bowiem podatnikiem VAT jest spółka, a nie jej wspólnicy.
3. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (sp. z o.o.) – ta forma prawna jest bardziej złożona, ale pozwala jednocześnie na ograniczenie odpowiedzialności do wysokości wkładu. Jest to dobre rozwiązanie, jeśli artyści chcą założyć firmę wraz z innymi osobami i mają plany na duży rozwój prowadzonego przez siebie biznesu. Dochody z tej formy podlegają opodatkowaniu na zasadach CIT, a wspólnicy rozliczają się indywidualnie z PIT.
4. Fundacja - artyści mogą ponadto założyć fundację, która będzie prowadzić działalność kulturalną, a także wspierać sztukę. Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, ale musi ona być adekwatna do celów fundacji. Fundacja, która prowadzi działalność gospodarczą, jest utożsamiana z przedsiębiorcą i podlega takim samym obowiązkom prawno-skarbowym, jak inne osoby wykonujące działalność zarobkową. Zyski z działalności fundacji mogą być przeznaczane wyłącznie na dalszy rozwój takiej działalności lub na cele statutowe fundacji. Fundacje ponadto podlegają ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Wniesienie majątku fundacji jest neutralne podatkowo, nie rodzi obowiązku podatkowego. Po nowelizacji ustawy o fundacji rodzinnej, podatek dochodowy wynosi 10% od przychodów uzyskanych przez osobę będącą w stosunku do fundatora osobą zaliczoną do I lub II grupy podatkowej, a 15% dla innych podatników.

          Wybór odpowiedniej formy prawnej dla działalności artystycznej jest istotnym krokiem, który może znacząco wpłynąć na rozwój kariery artystycznej oraz aspekty prawne i podatkowe działalności. Przed podjęciem decyzji artyści powinni skonsultować się z prawnikiem, aby wybrać formę prawną, która najbardziej odpowiada ich potrzebom oraz jest dla nich najkorzystniejsza. W Kancelarii Prawnej Lewcio&Marciniak dołożymy wszelkich starań, aby rozwiać Twoje wszelkie wątpliwości i aby wybrać najlepszą możliwą opcję prowadzenia działalności gospodarczej.

Niniejszy wpis powstał przy współpracy koncelarii z Fundają Mecenat.