Kto i kiedy jest zobowiązany do zgłoszenia w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki prawa handlowego?

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo Upadłościowe (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm.)  dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Treść art. 10 i 11 PrUp stanowi, iż upadłość ogłasza się w stosunku do dłużnika, który stał się niewypłacalny, a niewypłacalność oznacza, iż dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

Więcej na temat przesłanek i liczenia terminu do zgłoszenia w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości znajdziecie Państwo w opublikowanym na naszej stronie artykule pt. „Przedsiębiorco, kiedy masz obowiązek zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości?” Informacje w nim zawarte odnoszą się zarówno do osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, spółek prawa handlowego, jak i innych podmiotów do których zastosowanie będą miały przepisy prawa upadłościowego.

W odniesieniu do osób prawnych (w tym spółek akcyjnych i spółek z ograniczoną odpowiedzialnością) a także jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną (w tym spółek: jawnych, komandytowych, komandytowo-akcyjnych) obok przesłanki niewykonywania zobowiązań, wyróżnia się także drugą przesłankę (subsydiarną), a mianowicie przewagę zobowiązań dłużnika nad jego aktywami.

Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 11 ust. 2 PrUp dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące. W myśl ust. 5, domniemywa się, że zobowiązania pieniężne dłużnika przekraczają wartość jego majątku, jeżeli zgodnie z bilansem jego zobowiązania, z wyłączeniem rezerw na zobowiązania oraz zobowiązań wobec jednostek powiązanych, przekraczają wartość jego aktywów, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

Przesłanka ta nie dotyczy osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą a także spółek osobowych (jawnych, komandytowych, komandytowo – akcyjnych i partnerskich w których co najmniej jednym wspólnikiem odpowiadającym za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem jest osoba fizyczna).

Obecnie przyjmuje się, że podstawą do stwierdzenia stanu niewypłacalności jest utrzymywanie się przewagi zobowiązań nad majątkiem przez czas przekraczający 24 miesiące – nieprzerwanie. Odzyskanie przez dłużnika przewagi wartości majątku nad zobowiązaniami, chociażby przejściowe, powoduje ponowne naliczanie tego czasu.

Jeżeli dłużnik nie tylko nie utracił zdolności do bieżącego regulowania zobowiązań, ale także nie ma zagrożenia utraty przez dłużnika zdolności do wykonywania jego wymagalnych zobowiązań pieniężnych w niedługim czasie, sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości. Ustawodawca uznał iż, przesłanka zadłużeniowa ma charakter subsydiarny wobec przesłanki płynnościowej. Nadmierne zadłużenie stanowi istotny problem dla sytuacji rynkowej dopiero wtedy, gdy prowadzi do zaburzenia zdolności płatniczej przedsiębiorcy. Dlatego też sąd upadłościowy oddali wniosek, gdy na podstawie zebranego materiału dowodowego dojdzie do wniosku, że zachodzą szczególne okoliczności, które polegają na braku zagrożenia, iż dłużnik utraci zdolność do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych w niedługim czasie, pomimo istnienia przesłanki zadłużeniowej.

Na kim ciąży obowiązek zgłoszenia do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki?

Zgodnie z art. 21 ust. 2 PrUp, jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek zgłoszenia do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami.

Konsekwencje niezłożenia wniosku w terminie mogą być wyjątkowo dotkliwe, osoba obowiązana do złożenia wniosku może bowiem ponosić odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wierzycielom wskutek niezłożenia wniosku. Członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą także ponosić odpowiedzialność na podstawie art. 299 k.s.h.