Upadłość konsumencka dostępna nawet dla dłużnika, który doprowadził do swojej niewypłacalności

Upadłość konsumencka dostępna nawet dla dłużnika, który doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa – Nowelizacja Prawa Upadłościowego - 24 marca 2020 roku

24 marca 2020 roku wejdzie w życie ustawa z dnia 30 sierpnia 2019 roku o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019r. Poz. 1802).

Co zmiany oznaczają dla przeciętnego dłużnika? Bardzo wiele! Stanowią bowiem swoistą rewolucję w stosunku do dotychczasowych uregulowań w zakresie dostępu do skorzystania przez dłużnika z możliwości oddłużenia. Dotychczasowe przepisy, mimo iż i tak liberalizowały pierwotną regulację wprowadzoną nowelizacją prawa upadłościowego i naprawczego z dnia 31 marca 2009 roku, to i tak nadal istotnie ograniczały niektórym dłużnikom możliwość umorzenia zobowiązań.

Jak sprawa oddłużenia obędzie się kształtowała po 24 marca 2020 roku? Jedną z ważniejszych zmian jest uchylenie art. 491⁴ Prawa Upadłościowego, który zawierał przesłanki negatywne do uwzględnienia wniosku o ogłoszenie upadłości. I tak, dotychczasowe przepisy przewidują, iż wniosek o ogłoszenie upadłości podlega oddaleniu w sytuacji, gdy Sąd uznał, że:

1. dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa,
2. w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku:
   • w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe według przepisów o upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej, jeżeli postępowanie to zostało umorzone z innych przyczyn niż na wniosek dłużnika,
   • ustalony dla dłużnika plan spłaty wierzycieli uchylono w związku z niewykonywaniem przez upadłego obowiązków określonych w planie spłaty.
   • dłużnik, mając taki obowiązek, wbrew przepisom ustawy nie zgłosił w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości,
   • czynność prawna dłużnika została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli
     
     • chyba, że przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.
3. w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku w stosunku do dłużnika prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań, chyba że do niewypłacalności dłużnika lub zwiększenia jej stopnia doszło pomimo dochowania przez dłużnika należytej staranności lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

Co uchylenie ww. przepisów oznacza z praktycznego punktu widzenia? Dotychczas wielu dłużników było pozbawionych możliwości oddłużenia w oparciu o przepisy o upadłości konsumenckiej, w szczególności w związku z uznawaniem przez Sądy, że zadłużenie powstało na skutek zawinionego działania dłużnika. Od marca, Sąd po otrzymaniu wniosku o ogłoszenie upadłości według przepisów o upadłości konsumenckiej, będzie badał tylko i wyłącznie czy dłużnik jest niewypłacalny i nie będzie sprawdzał jaka jest przyczyna niewypłacalności.

Czy przyczyny powstania niewypłacalności dłużnika są zatem nieistotne? Nie do końca, bowiem po otwarciu postępowania upadłościowego według przepisów o upadłości konsumenckiej, Sąd dokona sprawdzenia, czy dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Ustalenie istotnych uchybień po stronie dłużnika wpłynie na długość spłaty zobowiązań ustalonych w planie spłaty. Osoba umyślnie doprowadzająca do zadłużenia będzie spłacać zobowiązanie od 36 miesięcy do 7 lat, a taka, która ogłosi upadłość z przyczyn niezależnych, na spłatę będzie mieć tylko 3 lata.