Istota prokury i odpowiedzialność prokurenta

Na wstępie wskażemy podstawowe informacje dotyczące prokury, zaś w dalszej części instytucję prokury w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.

Prokura jest szczególnym pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę, który podlega obowiązkowemu wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Przedsiębiorca ma obowiązek zgłosić do właściwego rejestru ustanowienie prokury.

Ze swojej mocy prokura obejmuje umocowanie do podejmowania czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Prokura powinna zostać udzielona na piśmie pod rygorem nieważności, prokurentem zaś może być jedynie osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych.

Prokury nie można przenieść na inną osobą, jednakże prokurent może udzielić pełnomocnictw do dokonania za niego konkretnej czynności lub czynności określonego rodzaju.

Prokurę można odwołać w każdym czasie, wygasa z mocy prawa z chwilą wykreślenia przedsiębiorcy z właściwego rejestru, wskutek ogłoszenia upadłości, otwarcia likwidacji i przekształcenia przedsiębiorstwa. Oprócz tego wygasa z chwilą śmierci ustanowionego prokurenta, ustanowienia kuratora oraz utraty przed przedsiębiorcę zdolności do czynności prawnych.

Prokura dzieli się na prokurę samoistną, łączną oraz oddziałową. Samoistna oznacza, iż prokurent działa samodzielnie, łączna z kolei wymaga, iż musi on działać z innym prokurentem wspólnie lub z członkiem zarządu. Prokura oddziałowa stanowi rodzaj prokury, który polega na tym, iż ustanowiona zostaje jedynie na rzecz oddziału spółki, prokurent może wówczas działać jedynie w ramach oddziału spółki.

Do powołania prokurenta w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością uprawiony jest zarząd danej spółki i potrzebna jest zgoda wszystkich członków zarządu. Natomiast, aby prokurenta odwołać wystarczy wniosek jednego z członków zarządu.

Trzeba wiedzieć, iż prokurent nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki wobec osób trzecich. Odpowiada on jednak na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego za powstałe szkody, wskutek jego zawinionego zachowania. Dodatkowo prokurent odpowiadać będzie za ewentualne przekroczenie granic umocowania oraz działanie za spółkę po zakończeniu pełnienia funkcji prokurenta. Jeżeli doprowadzi on swoim zachowaniem do szkody spółki zobowiązany będzie do jej naprawy. W sytuacji, gdy zachowanie prokurenta spowoduje szkodę przedsiębiorca będzie musiał wykazać, iż szkoda rzeczywiście powstała, zachowanie prokurenta spowodowało jej powstanie oraz iż szkoda powstała wskutek jego winy umyślnej. Nadto, w razie konieczności złożenia wniosku o upadłość spółki za ewentualne niezłożenie wniosku w terminie odpowiadają członkowie zarządu, z kolei prokurent nie ponosi odpowiedzialności z tytułu niezłożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki.

Prokurent posiada bardzo szerokie uprawnienia, dlatego warto przed jego powołaniem zastanowić się czy rzeczywiście spółka go potrzebuje. Przed podjęciem decyzji o powołaniu prokurenta należy pamiętać, aby decyzja była przemyślana. Prokurentem powinna być osoba w pełni zaufana i posiadająca odpowiednie kwalifikacje. Warto również zastanowić się nad ewentualnym ograniczeniem prokury poprzez ustalenie jakie czynności może podejmować oraz w jakich kwotach. Zasadnym jest w tej kwestii konsultacja z prawnikiem, który wyjaśni sposób działania prokury oraz wskaże na konkretne zagrożenia, które mogą płynąć z faktu jej ustanowienia.