Kredyt za darmo – czy to naprawdę możliwe?

           W całym 2022 r. banki i SKOK-i udzieliły kredytów gotówkowych na kwotę 64,9 mld zł, mieszkaniowych na kwotę 45,4 mld zł oraz kredytów ratalnych na kwotę 18,0 mld zł. Wartość udzielonych pożyczek pozabankowych osiągnęła natomiast 9,1 mld zł. Łączne zadłużenie na koniec 2022 r. wynosiło 724 mld zł (źródło: BIK podsumowuje 2022 r. na rynku kredytów i pożyczek oraz prognozuje 2023 r.).

            Niezależnie od tego, czy konsument zawiera umowę o kredyt w banku czy otrzymuje pożyczkę od firmy pożyczkowej, istnieją wymagane określone elementy, które muszą być uwzględnione w umowie zgodnie z przepisami prawnymi. Te elementy są istotne dla ważności umowy i zobowiązują zarówno klienta, jak i instytucje finansową. Problem pojawia się, gdy w umowie o kredyt występują błędy, luki lub braki.

            W polskim systemie prawnym można natknąć się na sankcje, które mają zastosowanie, gdy podmiot gospodarczy narusza indywidualne interesy konsumenta. Wśród takich ostatnio czołową pozycję zajmuje tzw. Sankcja Kredytu Darmowego. Jej zastosowanie wiąże się z faktem, iż kredytodawca zostaje pozbawiony wszelkich przychodów z tytułu udzielenia konsumentowi kredytu z tytułu zawartej umowy.

            Owa instytucja pojawiła się w polskim prawodawstwie po raz pierwszy w art. 15 ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim. Natomiast obecnie jest ona stypizowana w art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

Art. 45 [Naruszenia kredytodawcy]

1. W przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.

2. Jeżeli kredytodawca w umowie nie określił zasad i terminów spłaty kredytu, konsument zwraca kredyt w równych ratach, płatnych co miesiąc, od dnia zawarcia umowy.

3. Jeżeli umowa o kredyt konsumencki nie przewiduje terminu spłaty kredytu, konsument zwraca kredyt w terminie:

1) pięciu lat - w przypadku kredytów konsumenckich do wysokości 80 000 zł;

2) dziesięciu lat - w przypadku kredytów konsumenckich powyżej 80 000 zł.

4. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, konsument ponosi koszty ustanowienia zabezpieczenia kredytu przewidziane w umowie.

5. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 1, wygasa po upływie roku od dnia wykonania umowy.

 

            Jakie warunki umowa musi spełnić, aby mogła kwalifikować się do zastosowania Sankcji Kredytu Darmowego?

1) kwota kredytu nie może przekroczyć 255 550 zł lub równowartości tej kwoty w innej walucie,

2) umowa kredytowa nie może być zabezpieczona hipoteką,

3) stroną umowy kredytu może być jedynie konsument, a zatem osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej,

4) konsument jest w trakcie spłacania kredytu lub w czasie nieprzekraczającym roku od spłaty całości kredytu.

         

          Jakich elementów nie może zabraknąć w Twojej umowie kredytowej w kontekście Sankcji Kredytu Darmowego?

1) imię i nazwisko kredytobiorcy, jego numer PESEL, adres zameldowania, rodzaj, seria i numer dokumentu tożsamości oraz dane kredytodawcy,

2) kwota, rodzaj i cel kredytu, a także okres kredytowania,

3) termin i sposób otrzymania pieniędzy przez kredytobiorcę,

4) harmonogram spłaty i zasady spłaty zobowiązania oraz informacje o jego kosztach,

5) konsekwencje zaprzestania spłaty, jak również sposób naliczania odsetek i zabezpieczenie kredytu,

6) informacje dotyczące wcześniejszej spłaty i odstąpienie od umowy,

7) zasady zmiany oprocentowania kredytu oraz informacje o zmianie warunków spłaty kredytu przez kredytobiorcę.

 

          Inne spotykane naruszenia w umowach kredytowych:

1) wadliwe zapisy w umowach zawieranych najczęściej na odległość,

2) błędy dotyczące warunków umowy,

3) błędne dane na temat rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO),

4) nieprawidłowo przeliczane koszty kredytu na niekorzyść klienta,

5) błędna informacja na temat warunków odstąpienia do umowy.

 

         Jak jest uruchamiana Sankcja Kredytu Darmowego?

            Samo uprawnienie do skorzystania z Sankcji Kredytu Darmowego powstaje już w momencie naruszenia ww. przepisów przez kredytodawcę. Należy jednak mieć na uwadze, iż zgodnie z art. 45 ust. 5 u.k.k. prawo do sankcji kredytu darmowego wygasa rok od dnia wykonania umowy, tj. spłaty ostatniej raty zobowiązania. Po tym terminie konsument nie ma już niestety możliwości dochodzenia swoich roszczeń wobec banku, który naruszył przepisy u.k.k. Należy w tym miejscu podkreślić, że w momencie, w którym konsument zorientował się o naruszeniach znajdujących się w jego umowie kredytowej – musi on złożyć pisemne oświadczenie do banku o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego.

 

      Jakie obowiązki spoczywają na kredytobiorcy?

        W pierwszej kolejności, należy zwrócić uwagę na fakt, iż w przypadku zastosowania Sankcji Kredytu Darmowego przez konsumenta – nie zostaje on zwolniony z obowiązku spłacania rat kredytowych na rzecz kredytodawcy. Owa instytucja powoduje jedynie zwolnienie z obowiązku uiszczania dodatkowych kosztów związanych z zaciągnięciem kredytu przez konsumenta, tj. odsetki, składki ubezpieczeniowe, a także prowizje bankowe.

         Reasumując, Sankcja Kredytu Darmowego została wprowadzona przez ustawodawcę, w celu ochrony praw konsumentów, którzy zwykle są zdecydowanie słabszą stroną wobec potężnych instytucji bankowych. Ponadto, Sankcja Kredytu Darmowego ma działać motywująco wobec kredytodawców, aby przestrzegać praw i stosować uczciwe praktyki wobec kredytobiorców. Należy podkreślić, iż wobec Sankcji Kredytu Darmowego, nie ma znaczenia zakres uchybienia na interesy konsumenta, czy jego waga. Kredytodawca jest zobowiązany przez ustawodawcę to bezwzględnego przestrzegania odpowiednich zapisów ustawy o kredycie konsumenckim. Sama Sankcja Kredytu Darmowego powstaje zarówno wtedy, gdy naruszenie nastąpiło w wyniku samego działania kredytodawcy, jak i przedstawiciela, który działał na jego rzecz, tj. np. pośrednik kredytowy.

Jeśli uważasz, że Twoja umowa kredytowa/pożyczkowa może naruszać ww. aspekty, ale nie wiesz, jak to przeanalizować – zgłoś się do Kancelarii Prawnej Lewcio&Marciniak, gdzie obsługą oraz radą będzie ci służył doświadczony zespół profesjonalistów, którzy kompleksowo zajmą się Twoją sprawą. Ponadto, samo przeanalizowanie Twojej umowy pod względem ewentualnej kwalifikacji do zastosowania Sankcji Kredytu Darmowego – jest absolutnie bezpłatne.

 Niniejszy wpis powstał przy współpracy Kancelarii z Fundacją Mecenat.