Recydywa specjalna: Kiedy kara staje się jeszcze surowsza

Recydywa stanowi jedno z najpoważniejszych wyzwań dla systemów prawa karnego. Powrót do przestępstwa przez tego samego sprawcę negatywnie wpływa na bezpieczeństwo społeczeństwa. Wyzwanie to wymaga skutecznych działań ze strony systemów penitencjarnych i wymiaru sprawiedliwości w celu zapobieżenia ponownym przestępstwom i minimalizacji ich wpływu na społeczeństwo.

Jeżeli jesteś zainteresowany sprawą z zakresu prawa karnego, skontaktuj się z nami pod nr tel. +48 790 767 484.

Recydywa to po prostu sytuacja, gdy ktoś popełnia przestępstwo po raz kolejny, będąc już wcześniej karany.

Wyróżnia się kilka rodzajów recydywy: kryminologiczną, penitencjarną, ogólną i specjalną.

Recydywa kryminologiczna dotyczy powtórnego popełnienia dowolnego przestępstwa, niezależnie od wcześniejszej kary[1].

Recydywa penitencjarna występuje, gdy sprawca ponownie odbywa karę pozbawienia wolności, niezależnie od tego, kiedy i jak długo już wcześniej odsiadywał karę[2].

Recydywa ogólna dotyczy uprzedniego ukarania sprawcy za przestępstwo określonego rodzaju, co utrudnia stosowanie pewnych instytucji prawa karnego, m.in. np. gdy sprawca był uprzednio karany za przestępstwo umyślne, sąd nie ma możliwości warunkowego umorzenia postępowania karnego[3]. 

Czym jest recydywa specjalna? 

Recydywa specjalna z kolei związana jest z zaostrzeniem kary dla osoby, która ponownie popełniła przestępstwo określonego rodzaju w określonym czasie po odbyciu wcześniejszej kary pozbawienia wolności.

W tym kontekście recydywy istnieją dwie kategorie: recydywa specjalna zwykła (podstawowa lub prosta) oraz recydywa specjalna wielokrotna, zwana też multirecydywą.

W społeczeństwie często panuje błędne przekonanie, że każde kolejne przestępstwo popełnione przez osobę, która nie odbyła wcześniej kary pozbawienia wolności, jest uznawane za recydywę. Jednakże, zgodnie z definicją prawną, aby mówić o recydywie, osoba musi zostać skazana za przestępstwo i w tym zakresie odbyć karę pozbawienia wolności.

Recydywa specjalna zwykła

Tym samym, należy pamiętać, że zgodnie z polskim prawem, osoba staje się kodeksowym recydywistą tylko w przypadku, gdy popełni kolejne umyślne przestępstwo o podobnym charakterze w ciągu pięciu lat od odbycia co najmniej półrocznej kary, za które została już wcześniej skazana. W takim przypadku sąd może orzec karę do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

Recydywa specjalna wielokrotna, zwana też multirecydywą

Jeśli natomiast osoba, która odbyła łącznie co najmniej rok kary pozbawienia wolności, popełni w ciągu pięciu lat od odbycia kary kolejne umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, przestępstwo zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem lub inne przestępstwo przeciwko mieniu popełnione z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia, to sąd może orzec karę pozbawienia wolności przewyższającą dolną granicę ustawowego zagrożenia, a nawet do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. 

Podsumowując, recydywa to popełnienie kolejnego przestępstwa przez osobę, która została już wcześniej skazana za przestępstwo i w tym zakresie odbyła karę pozbawienia wolności. Co do zasady fakt ten powoduje zaostrzenie wymiaru kary.

[1] M. Budyn-Kulik [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, LEX/el. 2023, art. 64.

[2] Ibidem,

[3] Ibidem,

Niniejszy wpis powstał w ramach współpracy Kancelarii Adwokackiej Lewcio & Marciniak w Warszawie i Kancelarii Adwokackiej Lewcio & Marciniak w Częstochowie z Fundacją Mecenat celem podnoszenia świadomości prawnej społeczeństwa i propagowaniu idei rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce.

Biuro rachunkowe, księgowość, ZUS, Kadry, Restrukturyzacja, adwokat Warszawa, adwokat Częstochowa, adwokat Tomaszów Mazowiecki, doradca restrukturyzacyjny, doradca restrukturyzacyjny Warszawa, doradca restrukturyzacyjny Częstochowa, doradca restrukturyzacyjny Tomaszów  Mazowiecki, doradca restrukturyzacyjny Mokotów, doradca restrukturyzacyjny Wola, doradca restrukturyzacyjny Ochota, doradca restrukturyzacyjny Wilanów, doradca restrukturyzacyjny śródmieście, doradca restrukturyzacyjny Ursynów, adwokat Częstochowa, adwokat Warszawa, prawo karne, czym jest recydywa, kancelaria, recydywa, Lewcio & Marciniak